Sigorta başlangıç yılına göre değişen sosyal güvenlik sistemi, 1994, 08 ve 2018 yıllarında işe başlayanlar için yeni emeklilik modelleri sunuyor. 3600, 4500 ve 5400 günlük prim baz alınarak oluşturulan modellerle, bazı şartları yerine getiren sigortalılar daha erken emeklilik imkânı kazanabilecek. Emeklilik yaşı, gün sayısı ve sigortalılık süresi gibi unsurlar dikkate alınarak hazırlanan bu düzenleme, milyonlarca çalışan için farklı emeklilik yollarını gündeme getiriyor.
Giriş tarihine göre emeklilik şartları tekrar düzenleniyor
Sosyal güvenlik sisteminde yapılan son yeniliklerle, ilk işe giriş tarihine bağlı olarak şartları tekrar tanımlanıyor. 1994, 2008 ve 2018 yıllarında çalışmaya başlayan sigortalılar için 3.600, 4.500 ve 5.400 günlük prim üzerinden erken emeklilik imkânı sunuluyor. Yaş ve sigortalılık süresi birlikte değerlendirilerek hazırlanan bu sistemler, daha kısa sürede emeklilik planı yapan vatandaşlara seçenekli sistemler sunuyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de emeklilik sistemi, sigorta giriş tarihine bağlı olarak değişiyor. 1994, 2008 ve 2018 gibi kilit yıllarda sigortalı olanlar için farklı prim günleriyle erken emeklilik yolları oluşturuluyor. Sosyal güvenlik düzeninde yer alan bu alternatif hesaplamalar, primi eksik olan ya da hizmet yılı az olan sigortalılara emeklilik kapısını aralıyor.
1994 öncesi için 3600 günle erken emeklilik
9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan kişiler, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartlarını tamamladığında erken emeklilik hakkı kazanabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı elli, erkeklerde ise 55 olarak belirleniyor. Kesintili çalışma geçmişi olanlar için bu model cazip bir seçenek sunuyor.
2008 girişlilere 4500 prim günü modeli
2000 ve sonrası sigorta girişi yapılan çalışanlar için kısmi emeklilik şartları daha ağır. Bu grup, 4500 prim günü ve 25 yıl çalışma ile emekliliğe hak kazanabiliyor. Kadınlarda yaş sınırı 58, erkeklerde 60 emekliliğe ulaşabiliyor. Bu sistem, prim ödemelerini aksatmayan ancak uzun sigortalılık süresine ulaşmakta zorlanan vatandaşlara önemli bir avantaj sağlıyor.
2018 sonrası girişlerde 5400 günlük model
2008’den sonra SGK kaydı açılanlar için en ağır kısmi emeklilik koşulları geçerli. Bu çalışan kişiler için 5400 prim günü ve 25 yıl çalışma süresi aranıyor. Kadınlar 58, erkek sigortalılar 60 yaşında emekli olma hakkı elde ediyor.
Engelli vatandaşlara özel erken emeklilik hakları
Vergi indirimiyle erken emeklilik
En az yüzde 40 engellilik raporu bulunan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaş şartı olmadan emekli olabiliyor. Prim günü ve çalışma yılı, engellilik oranına bağlı olarak değişiyor:
– %40 ila %49 arası için 18 yıl ve 4100 gün,
– %50–59 arası için 16 yıl ve 3700 gün,
– %60 üstü için 15 yıl ve 3.960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilikte sağlık raporu şart
İş gücünün büyük kısmını kaybeden çalışanlar, resmî rapor ile 1.800 gün prim temelinde emekliliğe başvurabiliyor. Bu uygulama, sadece iş gücü kaybı kalıcı olan kişiler için uygulanabilir. Emeklilikten sonra çalışma durumunda emekli aylığı iptal ediliyor.
Engelli çocuğu olan annelere destek
Bakım yükü taşıyan kadın sigortalılar için özel bir avantajlı sistem uygulanıyor. Bu annelerin prim günlerine yıllık %25 oranında ekleme yapılıyor. Aynı zamanda bu eklenen günler, emeklilik yaşından eksiliyor. Böylece kadınlar daha erken emeklilik fırsatı kazanıyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
Emeklilik yaşınızı, sigorta başlangıç tarihinize göre hesaplayın.
Eksik günlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla tamamlayın.
Engel durumunuz varsa, malulen emeklilik gibi ek avantajları değerlendirin.
Çocuğunuz engelliyse, prim artış haklarından yararlanarak emeklilik yaşınızı kısaltabilirsiniz.
